PİRE ENFESTASYONLARI (pire alerji dermatiti)

Pireler nasıl canlılardır?

Pireler küçük ancak gözle görülebilen yaklaşık 1-10 mm uzunluğunda canlılardır. Vücut oranlarına göre müthiş zıplama yeteneğine sahiptirler. 70 cm yukarı, 20 cm yana sıçrayabilirler. Kanatları bulunmamaktadır. Genel olarak pireler tür seçmeden farklı canlılardan kan emebilirler ancak türlere özgü pire çeşitleri vardır ve spesifik olduğu türlerde hızlı ürerler.

Önemli pire türleri nelerdir?

Ctenocephalides canis: Köpek piresi denir.

Ctenocephalides felis: Kedi piresi denir.Diğer pire türlerine göre daha sık görülür ve daha farklı canlılardan kan emebilir.

Pulex irritans: İnsan piresidir.

Xenopsylla cheopis: Fare piresidir. Yersinia pestis (veba) ve fare tifüsunun vektörüdür. Veba orta çağda bir çok insanın ölümüne neden olmuştur.

Pireler kedi tırmalama hastalığının etkeni olan Bartonella hansela ve Dipylidium caninum’a vektörlük yapar.

Pirelerin yaşam döngüleri nasıldır?

Tüm yaşam döngüsü normal koşullarda yaklaşık 12-28 gün sürer. Ancak uygun olmayan çevre koşullarında 200 güne kadar uzayabilir.

Pireler ortamdaki oranları nasıldır?

% 5 canlı üzerinde, %10 pupada, % 35 larva döneminde, % 50 yumurta şeklinde bulunur. Pupa, larva, yumurta dönemleri hayvanın üzerinde değildir.Hayvanın  bulunduğu barınak, ev, ortam ve gezindiği yerlerde bulunabilir. Bu durum özellikle koruma ve tedavide göz önünde bulundurulur.

Pireler nasıl beslenirler?

Erişkin pirelerin ağız tipi delici-emici özelliktedir ve konak canlıdan kan emerek beslenirler.

Larva dönemleri, yetişkin pirelerin dışkılarındaki kurumuş kan ve sindirilmemiş besin madddeleriyle beslenirler.

Pupa dönemlerinde ise herhangi bir beslenme olmaz.

Klinik bulgular

Genelde hayvan pireleri insanda uzun süre kalmasada allerjik deri reaksiyonlarına neden olabilir.

Hayvanlarda kaşıntı, tüylerde karışıklık, kıl dökülmeleri, kepeklenme, kabarcıklar, kızarıklıklar, sinirlilik , kilo kaybı ve kansızlık gibi bulgular gözlenebilir.

Kronik vakalarda bakteriyel ve mantar hastalıkları gelişebilir.

Tedavi ve korunma

Bulunduğu ortamlarda söylediğimiz gibi pirelerin sadece %5 i hayvanların üzerinde bulunur. Bu yüzden öncelikle hayvanın bulunduğu barınak veya ortamın pire larvalarından temizlenmesi gerekir. Kanepe ve halı altları, duvar dipleri, aralıklı ve nemli yerler iyi şekilde ilaçlanmalıdır. Ortam ilaçlamasında yağ veya su bazlı bileşikler kullanılır.

Sonuç elde edebilmek için ortam ilaçlarını hayvanlarda veya hayvan ilaçları ortamlarda kullanılmamalıdır. 21 gün arayla 2 defa yapılan ilaçlamanın problemi çözmesi beklenir. Enfestasyon hala devam ediyorsa  fare veya başka bir kedi-köpek girişi , ilacın uygun doz, uygulama yüzeyi,uygulama veya hazırlama şeklinde hata yapılmış olabilir. Bu gibi sebeplerden veteriner hekimden uygun yardımın alınması gerekir.

Hayvanlar için toz, banyo, püskürtme,damla gibi ilaç uygulamaları yapılır.

Köpeklerde ilaç emdirilmiş tasmalar korumada sıklıkla tercih edilir.