Kedilerde Diyabet Hastalığı

Diabetes mellitus, vücudun insülin hormonunu uygun bir şekilde üretemediği veya bu hormona tepki vermediği bir durumdur. Bu, vücut için ana enerji kaynağı olan şeker glikozunun seviyelerinin yükselmesine neden olur.

İnsan vücudu gibi, bir kedinin vücudundaki hücreler, enerji için glikoz şeklinde şekere ihtiyaç duyar. Bununla birlikte, kandaki glikoz, pankreas tarafından üretilen bir hormon olan insülini gerektirir ve hücrelerin çalışmasını sağlar . İnsülin, hücrelere yapışır ve zaman glikoz emmek için doğru zaman olduğunda işaret eder. Glikozu absorbe eder böylece yağ birikintisindeki hücreler, karaciğer ve kaslar, kandaki glikoz seviyelerini düşürürken hayati bir yakıt alırlar.

Tip I diyabette, insülin üretimindeki düşüş nedeniyle glukoz konsantrasyonları yüksektir. Tip II diyabet durumunda, glukoz seviyeleri yüksektir, çünkü vücuttaki hücreler insüline uygun şekilde yanıt vermez. Diyabetli kediler en sık hastalığın Tip II formundan muzdariptir. Genel popülasyondaki kedilerin yüzde 0,2 ila 1’inin diyabetten muzdarip olduğuna inanılmaktadır.

Klinik Belirtiler

Kilo kaybı, kedilerde diyabetin önemli bir işaretidir. Hem Tip I hem de Tip II diyabette, vücuttaki hücreler kandaki glikozu ememez ve enerjiye aç kalır. Vücut ihtiyaç duyduğu enerjiyi elde etmek için diğer kaynaklara döner ve glikoz açlıktaki hücreleri beslemek için yağları ve proteinleri parçalar. Bu bozulma, iştah artışına rağmen kilo kaybına neden olur.

Aşırı susuzluk ve idrara çıkma da bir kedide diyabetin işareti olabilir. Kandaki yüksek glikoz seviyeleri vücudun idrarda aşırı miktarda glikoz salgılamasına neden olabilir (idrar kanı süzen böbrekler tarafından yapıldığından). Bu yüksek idrar- glukoz konsantrasyonu idrarın içine aşırı miktarda su çekebilir, bu da idrar hacminde artış, idrarda su kaybının artması, dehidratasyon eğilimi ve susuzlukta telafi edici bir artış ile sonuçlanabilir.

Nadir kontrolsüz diyabet vakalarında, kediler arka bacaklarda sinirlere zarar verebilir ve bu arka bacakların “düz basma” duruşu ile sonuçlanır (yürüme ya da ayaklarda durur). Kedilerde diyabet için risk faktörleri arasında obezite , artan yaş, fiziksel hareketsizlik, erkek cinsiyeti, kısırlaştırma ve glukokortikoid (steroid) tedavisi bulunur. Ayrıca, Birman cinsinin diyabet geliştirme riski daha yüksek olduğu bildirilmiştir.

Teşhis

Diyabet, kandaki ve idrardaki glikoz konsantrasyonlarını test ederek teşhis edilir. Buna ek olarak, veteriner hekiminiz, susuzluk ve idrara çıkma artışı ve iştahın artmasına rağmen kilo kaybı gibi klinik belirtiler hakkında sorular soracaktır. Bu işaretler kedinizin diyabetli olduğunu, ancak diğer hastalıklardan da kaynaklanabileceğini gösterebilir.

Diyabetin teşhisi için kan testi kullanmak her zaman kolay değildir, çünkü stres altındaki sağlıklı kediler (veteriner kliniğinde yaşadıkları gibi) sıklıkla kanlarında yüksek glukoz konsantrasyonları (strese bağlı hiperglisemi )gösterir.  Bu nedenle, diyabeti olmayan bazı kediler veteriner kliniğinde kontrol edildiklerinde geçici olarak kan şekeri konsantrasyonlarını yükseltmiş olabilir. Veteriner hekimler bazen kandaki fruktozamin adı verilen bir molekülün konsantrasyonunu ölçerek bu çöküntüden kaçınırlar. Kronik diyabetli kedilerde fruktozamin konsantrasyonları yükselir ve veteriner ziyareti ile ortaya çıkabilen stres hiperglisemisinden önemli ölçüde etkilenmediğine inanılmadığından, bir kedinin gerçek kan glukoz durumunu belirlemede ve tanı konmasında çok faydalıdırlar.

Tedavi

Şeker hastalığı olan kedileri tedavi etmenin amaçları şunlardır:

• Normal kan şekeri konsantrasyonunu geri yükleme (glisemik kontrol)

• Kilo kaybı belirtilerini en aza indirme veya ortadan kaldırma

• Artan susuzluk ve idrara çıkma belirtilerini en aza indirme veya ortadan kaldırma

• İştahı normalleştirmek

• Terapi ile uygunsuz düşük kan şekeri seviyelerini indüklemekten kaçınmak

İnsülin Tedavisi
Diyabetli kediler en çok enjekte edilebilir insülinle tedavi edilir. Glipizid gibi insanlar için oral ilaçlar (hipoglisemik ilaçlar), kedilerde diyabetin kontrolünde nadiren çalışır.

İnsülin enjeksiyonu  çoğu hayvan sahibine öğretilebilir ve biraz tecrübe ile hem sahipler hem de kediler genellikle bu enjeksiyonlara çok iyi adapte olur. Çeşitli insülin preparatları mevcuttur ve her biri farklı bir süre boyunca çalışır ve kan glukozunun iniş ve çıkışları üzerinde farklı etkileri vardır. İdeal olarak, veteriner hekiminiz 12-24 saatlik bir glikoz eğrisi gerçekleştirecektir; bu sırada insülin aralıklı olarak uygulanır ve uygun olmayan şekilde düşük kan glukoz seviyelerini (hipoglisemi) önlerken kan glikozunu en iyi kontrol eden insülin tipini ve dozaj sıklığını belirlemek için kan glukozu ölçülür.

Diyet Yönetimi
Veteriner hekiminize, kan şekeri seviyelerinin kontrolünü iyileştirdiği kanıtlanan, kedinize karbonhidratlarla sınırlı bir diyet yapılmasını önerebilir. O zaman kediniz
diyete gelir. Bu diyet genellikle bu hastalığın bir sonucu olarak ortaya çıkan kilo kaybı ile mücadeleye yardımcı olmak için önemlidir. Düşük kilolu diyabetik kedilerde, bu genellikle günde çoklu öğünle beslemek veya her zaman yiyeceğe erişim sağlamak anlamına gelir. Bununla birlikte, eğer kediniz fazla kilolu ise, kilo kaybı programı uygulamak için veteriner hekiminizle birlikte çalışın, çünkü fazla kilolu diyabetik kedilerde yönetilen kilo kaybı muhtemelen kedinin glikoz seviyelerini korumasına yardımcı olacaktır.

Diyabetik kediler için yemeklerin optimal zamanlaması tartışmalıdır. Birçok veteriner hekim, kan şekeri seviyelerinde tehlikeli bir düşüşü önlemek için insülin enjeksiyonu sırasında beslenme yapılmasını önerir . Bununla birlikte, diyabetik kedilerde öğün zamanlaması veya sıklığının, onları insüline bağlı hipoglisemiden koruduğuna dair kesin bir kanıt yoktur. Herhangi bir sebepten dolayı gıdaların saklanması gerekiyorsa, veteriner hekiminiz normalde normal insülin dozunun yüzde 50’sini vermeyi tavsiye eder ve iyi glisemik kontrolün sağlanması için dikkatli bir takip yapar.

Kedide diyabet için bir tedavi olmasa da, bu hastalık genellikle uygun eğitim ve hayvan sahiplerinin desteği ile oldukça iyi bir şekilde tedavi edilebilir. İyi kontrollü diyabete sahip kediler, uzun yıllar kaliteli yaşam yaşayabilir. Bazı kediler insülin tedavisine duydukları ihtiyacı (“remisyon” olarak adlandırılır) kaybedebilir, ancak bu durumlarda bile hayvan sahiplerinin, diyabetin klinik belirtilerinin nüksünü izlemeye devam etmeleri ve kediyi düşük karbonhidrat diyetinde tutmaları önerilir.

Önceki yazılarımızda dediğimiz gibi ;insanların yakalandığı bazı hastalıklara hayvanların da yakalandığını gördüğümüz için yine hayvanların insanlar gibi beslenmemesi gerektiğini vurgulamak istiyorum. Kendi sağlığımıza dikkat etmemiz onların da sağlığına dikkat etmemizi sağlayacaktır.

Cornell Üniversitesi Veteriner Fakültesi