Köpeklerde uyuz

Uyuz, köpeklerde çok sık karşılaşılan, akarların neden olduğu bir deri problemidir. Vücudun çeşitli yerlerinde tüy dökülmesi, kaşıntı, kaşımaya bağlı enfeksiyon ve kimi zaman genel durum bozukluğu ile karakterize bir problemdir. Tünelci ve tünelci olmayan gibi çeşitleri vardır.

Uyuzun türü, tünelci olup olmadığı gibi teşhis konusu daha çok veteriner hekimleri ilgilendirdiği için ben burada daha çok siz hayvan sahiplerini genel bir bilgilendirme niteliğinde bir paylaşım yapmaya çalışacağım.

Klinik Bulgular

En temel bulgular kaşıntı, tüy dökülmesi, deride kızarıklık ve kabartı, kaşınmaya bağlı deride gelişen bir enfeksiyon gibi belirtilerdir. Ancak her uyuz türünde kaşıntı olmayabilir. Köpeğinizde gerçekleşen lokal ya da genel bir tüy dökülmesi ciddiye alınacak bir konudur. Tüy dökülmesi vücudun değişik yerlerinde başlayıp daha sonra zamanla bu dökülme yayılabilmektedir. Uyuz türüne göre dökülmenin başladığı yer değişebilir.

En çok karşılaşılan iki uyuz etkeni hakkında konuşacak olursak:

Demodex Uyuzu

Demodex canis paraziti demodex uyuzuna sebep olmaktadır. Tünelci olmayan uyuz gurubundadır. Demodex canis köpeğin derisinin dermis ve epidermis katlarında yaşar. Kıl folliküllerini ve yağ bezlerini etkiler, yağ ve epitel hücreler ile beslenir. Tüm biyolojileri konak hücrede geçer ve yaşam döngüsünü 18-24 günde tamamlar. Çoğunlukla 1 yaşından küçük köpeklerde görülür. Lokal formunu ele alırsak genelde vücudun ufak bir bölümünü etkiler ve orada sınırlı kalır (göz-dudak çevresi gibi). Genel formunda ise tüm vücuda yayılmaktadır. Yukarıda bahsettiğim klinik belirtiler görülür (tüy dökülmesi, kaşıntı vb.). Bu tür insana bulaşmamaktadır.

Sarkoptik Uyuz

Sarcoptes scabiei paraziti bu uyuza neden olmaktadır. Tünelci uyuzlardandır. Etken derinin alt ve üst tabakalarında açtığı tüneller ile yaşar. Tüm yaşam evresini konak üzerinde geçirir ve 10-14 günde tamamlar. Lezyonlar genel olarak karın, göğüs, kulak uçları ve dirsekler olmak üzere vücudun her tarafına yayılabilmektedir. İnsanlara da bulaşabilmektedir. Bu uyuz türünde tedavi de esas neden ortadan kaldırılmalıdır.

Beslenme bozuklukları, hormonal bozukluklar, ve yetersiz dış parazit uygulamalarının yanı sıra stres uyuz da çok önemlidir. Bilindiği üzere stres mekanızmasının vücuda bir çok olumsuz etkisi vardır. Özellikle sarkoptik uyuz olan bir köpekte stres sebepleri mutlaka düşünülmelidir.

Uyuzda bulaşma

Bulaşma direk ya da indirekt temas ile olabilmektedir. Kontamine olmuş çevreyle muhatap olma, ya da direk uyuz olmuş bir köpekle yakınlaşma söz konusu olabilir.

Teşhis

Deriden alınan kazıntı ile mikroskop altında etkenler görülebilmektedir.

Korunma

Düzenli dış parazit uygulamalarının yanısıra köpeklerin bağışıklığını baskılayacak stresli durumlar engellenmelidir. Uyuza yakalanmış köpeklerle sağlıklı köpekler aynı ortamı paylaşmamalıdır.

Tedavi

Hastalığın seyri uyuz türüne, köpeğin ırkına ve yaşına, semptomların ilerleyip ilermemesine, lokal ya da generalize bir enfeksiyon olup olmamasına göre değişebilmektedir. Uyuz köpeklerde tedavi edilebilmektedir ancak burada hasta sahibinin sabrı ve özverisi çok önemlidir. Veteriner hekimin size vereceği tedavi protekolü ile tedaviye başlanır. Duruma göre önce stres oluşturan nedenler varsa onlar ortadan kaldırılmalıdır.